Nieuwsbrief DPV 5 augustus 2017: Kleine en grote gevechten, reuzen, religie en recensies

Kleine en grote gevechten, reuzen, religie en recensies

Lectori Salutem,

Vandaag is het een eeuw geleden dat de slag bij Passendale begon. De slag vond plaats in West Vlaanderen en was een van de bloedigste en ook meest zinloze veldslagen die ooit plaats vonden. Ook nu nog worden elke avond in Ieper de gesneuvelden herdacht waarvan nooit de overblijfselen zijn gevonden. Alleen zij al, telden 54.000 manschappen. Dit slechts voor enkele kilometers terreinwinst, die aan het eind van het jaar weer verloren gingen. De Duitsers gebruikten gas om de geallieerden tegen te houden. De grootvader van mijn vrouw die toen daar aan het front aanwezig was kreeg nog vele jaren later tranen in de ogen als hij aan die ellendige tijd terugdacht. Mijn oudoom overleefde ook die tijd maar sneuvelde enkele dagen voor de wapenstilstand in 1918.

Een ander belangrijk feit, een eeuw geleden, was de Oktoberrevolutie in Sint-Petersburg. Ook hier was de impact op de geschiedenis enorm. Hier te lande was men bij de socialisten van mening dat de revolutie die in Rusland begonnen was, niet in Lobith zou stoppen. De gevolgen van deze feiten zijn in tegenstelling tot de slag bij Passendale, nog steeds merkbaar in onze samenleving. Echter ook de gevolgen van de Oktoberrevolutie waren desastreus. De verschillen in politieke stromingen zorgden ervoor dat er vele oorlogen werden uitgevochten met alle slachtoffers van dien. Navrant is, dat dit alles niet heeft geleid tot een betere wereld en dat uiteindelijk de machthebbers in Moskou het communisme hebben afgezworen.

Vijfhonderd jaar geleden, ook in oktober vond een handeling plaats die eveneens de geschiedenis drastisch zou veranderen. Maarten Luther kon zich niet verenigen met de toenmalige opvattingen van de Rooms Katholieke Kerk. De reformatie volgde en in het kielzog daarvan vele godsdienst oorlogen. Ook hier waren de aantallen slachtoffers gigantisch. Ook hier heeft de geschiedenis de mensheid geleerd dat vrijheid van godsdienst een werkelijke vrijheid is en dat men niet mag discrimineren naar godsdienst. Het Protestantisme en Katholicisme zijn in de loop van de eeuwen erg ver naar elkaar toegegroeid.

Grote veldslagen, belangrijke revoluties en godsdienstige hervormingen hebben een grote impact gehad op de mensen van toen, maar in de loop van de geschiedenis zijn scherpe kanten ervan afgesleten. Natuurlijk hebben de eerste wereld oorlog, de Oktoberrevolutie en de reformatie de wereld veranderd. Maar was het de enorme aantallen slachtoffers wel waard?

Men kan het de gesneuvelden niet meer vragen maar waarschijnlijk hebben de meesten de waanzin van de gebeurtenissen wel ingezien. Het heeft ook tot veel fanatisme geleid en tot onbegrip voor elkaar. Gelukkig kan men nu toch wel inzien dat men in het algemeen de waanzin van sommige wereldvisies niet moet omarmen.

In de prehistorie neemt men aan dat er een egalitaire samenleving was. Archeologisch is dat moeilijk te bewijzen. De eerste grote schermutselingen vonden plaats na de neolithische revolutie. Was bezit dan een voorwaarde voor agressie? Was de mens voor het neolithicum wel zo vreedzaam. Ik mag het hopen, dan heb ik in ieder geval nog de droom dat de mens eens, in vrede naast de ander kon leven.

Namens het bestuur, veel leesplezier.

Gérard Versijp.

 

Kranten /Tijdschriften

The Telegraph

Incredible graveyard of 5000-year-old “giants” found in China.

Graven vertellen ons soms maar bitter weinig over de mensen die er liggen. Als men zou willen bewijzen of de hedendaagse mensheid een egalitaire samenleving heeft of niet dan komt men met de vondsten uit onze vele oorlogsgraven van deze tijd weinig verder. Er zijn namelijk nauwelijks grafgiften tegenwoordig. Juist die graven waar men uitzonderlijke dingen in vindt of waar men de mensen op een bijzondere wijze heeft begraven leren ons meer. In China heeft men een opmerkelijke ontdekking gedaan. De mensen die er lagen waren gemiddeld 1 meter 80 lang. Dat is veel langer dan de gewone chinees uit die tijd. Waarom waren er zoveel mensen met zo’n lengte precies daar begraven? Had het iets te maken met de pas ontdekte neolithische revolutie, 5000 jaar geleden? Waren het leden van een lijfwacht die wegens hun lengte waren geselecteerd? Waren het anderen uit een volk dat veel langer lichaam hadden. Verder onderzoek is zeker geïndiceerd en zal ongetwijfeld volgen. Wordt vervolgd dus.

http://www.telegraph.co.uk/news/2017/07/05/incredible-graveyard-5000-year-old-giants-found-china/

Archeologie in Nederland

Het mysterie van Medel

In een uitgebreid verslag van bijzondere vondsten van het Bataafse platteland schilderen de auteurs hoe zij opgravingen verrichtten in Medel, vlakbij Tiel, in een locatie tussen twee restgeulen. Het bijna vier hectare groot terrein heeft plaats geboden aan een villa, heiligdom en begraafplaatsen. Een Romeinse nederzetting is niet gevonden maar wordt verondersteld te liggen in een nabij gelegen gebied, dat niet archeologisch bedreigd wordt. Veel bijzondere vondsten, o.a. terra sigillata, glazen armband , glazen potje, bronzen ring met een camee en kalkstenen altaarstuk met de beeltenis van Jupiter. In de Betuwe is de plaats zeker uniek te noemen en de onderzoekers hebben plannen voor aanvullend onderzoek. Het veldwerk is gedaan en de laboratorium onderzoeken moeten voor een grootdeel nog plaats vinden. De vondsten hebben een schat aan informatie geleverd die volgens de auteurs in de komende jaren nog voldoende stof tot discussie zal opleveren.

Balsamarium, foto met toestemming overgenomen

Archeologie in Nederland: jaargang 1 juni 2017, bladzijde 2 tot en met 11.

RECENSIES

Diverse auteurs: Roms Vergessener Feldzug, die Schlacht am Harzhorn.

De slag bij de Harzhorn werd gevoerd door o.a. Legio IV Flavia Felix en Germaanse stammen die een hinderlaag legden. De bedoeling was waarschijnlijk om buit te maken en Germanen die krijgsgevangen waren te bevrijden. De slag was eigenlijk vergeten. Dit kwam door een veelheid aan factoren. Ten eerste vond de slag waarschijnlijk plaats in AD 235. Dit kan men afleiden aan muntvondsten, C14 methoden en typische archeologische vondsten van Romeins wapentuig dat men alleen in de eerste derde deel van derde eeuw na Christus gebruikte. In 238 volgde het zogenaamde zeskeizerjaar. Zes keizers werden in dat jaar vermoord, afgezet of pleegden zelfmoord. Dus had men wel wat anders aan het hoofd dan een

weinig interessante strafexpeditie in Germania. Bijna 1800 jaar later liepen er twee mannen met metaaldetectoren door het bos en de vondsten die zij deden beschouwden zij als middeleeuws. Tot zij jaren later de vondsten lieten zien aan een deskundige. Niet veel later wemelde het verlate bos van archeologen die onder diepe geheimhouding hun onderzoek verrichtten. Een complete veldslag werd in kaart gebracht. Waar stond de Romeinse “artillerie”, waar stonden de boogschutters uit Klein Azië ,waar de speerwerpers uit Noord Afrika, wat was er overgebleven van de legertros? Allemaal vragen die de archeologen als ware detectives hebben onderzocht en de crime scene tot leven hebben gebracht. Het laat zich als een jongensboek lezen, geeft uitleg waar nodig en plaatst het geheel in een historische context.

Foto omslag met toestemming van de uitgever overgenomen.

Uitgeverij: Theiss

ISBN: 978 3 8062 2822 9

Prijs: mogelijk alleen tweedehands. Varieert sterk per aanbieder; vanaf 40 Euro, vaak duidelijk hoger.

Leendert Louwe Kooijmans: Onze vroegste voorouders, de geschiedenis van Nederland in de steentijd.

Een fraai boek van een ons bekende schrijver-: Leendert Louwe Kooijmans geeft een indrukwekkend relaas over onze voorouders. Hij beperkt zich gelukkig niet tot onze landsgrenzen maar gaat uitgebreid in op het ontstaan van onze culturen tot ver over de horizon. Hij geeft een gedetailleerd verslag over de kennis tot nu toe over de prehistorie. De nadruk ligt op het mesolithicum maar ook waarom de neolithische revolutie noodzakelijk was stelt hij ter discussie. Voor wie alles nog eens fraai uitgelegd, en op een rijtje wil hebben is dit een uitgelezen kans. Het is vooral een uitstekende indeling in de tijd die mij is op gevallen. Het boek is zeker volledig te noemen en heeft een vriendschappelijke prijs, is niet zo onhandzaam als het handboek “Nederland in de Prehistorie” en zoals gezegd reikt het boek, waar nodig, tot ver buiten onze landsgrenzen. Dat een boek over de prehistorie ophoudt rond de neolithische revolutie is minder gebruikelijk maar wel begrijpelijk. Kooijmans heeft duidelijk willen maken dat de periode daarvoor zeer interessant is en voor de algemene lezer onderbelicht is. Het is zijn verdienste om met een standaardwerk onze leemten op te vullen.

Omslag met toestemming van de uitgever overgenomen.

Uitgeverij: Prometheus.

ISBN: 978 90 351 2773 9

Prijs: 39,99 Euro.

Herman Clerinx: Een Paleis voor de Doden: over Hunebedden, Dolmens en Menhirs.

 De auteur is er op voortreffelijke wijze in geslaagd om de archeologische vondsten omtrent dolmens, hunebedden, menhirs, steencirkels en andere megalithische bouwwerken te beschrijven en tevens de antropologische en sociale gemeenschappen die deze bouwwerken oprichtten te analyseren, tenminste voor zover dat mogelijk is. Herman Clerinx is het vermogen gegeven om de hedendaagse vraagstellingen omtrent de megalieten, in de context te plaatsen van de prehistorie en parallellen te trekken naar hedendaagse volkeren, die nog steeds megalieten oprichten. Dit heeft hij gedaan met de nodige humor, een goed inzicht en ook voor de leek goed leesbaar. De Drentse hunebedden komen ruim aan bod met nagenoeg alle wetenswaardigheden die er over te vertellen zijn. Hij plaatst de megalieten uit diverse streken in hun historische context en geeft met een duidelijke tijdslijn aan wanneer men bouwde aan deze kenmerkende monumenten. Er zit een logische opbouw in zijn boek, na de beschrijving van de megalieten, geeft hij een analyse van een aantal theorieën om die vervolgens met de nodige scepsis, soms te verwerpen, of anders te ondersteunen. Zijn evenwichtige kritische benadering van de theorieën omtrent leylijnen, acupunctuur van de aarde en aardstralen, geeft het boek een aanvullende waarde.

Ik heb het met veel plezier gelezen, het is aan te raden voor zowel de beginnende lezer als de reeds gevorderden.

Foto: omslag met toestemming van de uitgever overgenomen.

Uitgerij: Athaneum.

ISBN: 978 90 253 0710 3

Prijs: 24,99 Euro.

TENTOONSTELLING

“Cold Cases”

Huis van Hilde Castricum

Forensische technieken, archeologie en een aantal gesneuvelde Bataafse soldaten, het is een mix die de belangstelling opwekt. Wie in de komende tijd met de kinderen of kleinkinderen een interessante dag bestemming zoekt kan in Castricum terecht. Met behulp van archeologische technieken wordt uitgelegd hoe de soldaten om het leven zijn gekomen, uit welke tijd ze dateren en wat de historische omstandigheden waren. Leuk opgezet, de moeite waard.

http://huisvanhilde.nl/tentoonstelling/cold-cases-speurwerk-archeologie/

(c) 2017 Drents Prehistorische Vereniging