Nieuwsbrief 12  DPV 5 november 2017: Ledenvoordeel, annulering, Merovingisch Uden, en vondsten bij de Maas

Lectori Salutem,

De zomer is voorbij, we hebben al een paar mooie nazomerdagen gehad maar nu het weer november is zal Koning Winter weldra zijn intrede doen. De Oktober Revolutie, die in werkelijkheid in november 1917 plaats vond, is ook al weer aan zijn eeuwfeest toe. Doordat de Russen toentertijd nog werkten met de Juliaanse kalender, viel de revolutie in oktober. De gebeurtenissen worden herdacht tegenwoordig op 7 november. Datering is in de geschiedenis altijd èn belangrijk geweest èn heel vaak lastig om exact vast te stellen .Archeologen weten er alles van. Dat het verschil tussen de Juliaanse en Gregoriaanse kalender pas heel laat in Rusland was doorgevoerd, verbaasde mij toch wel, toen ik het las.

De tijd heelt alles, is het gezegde, maar dat komt omdat de tijd ook veel vergeet. Gelukkig hebben we dan de beschikking over historici en archeologen, die samen aanvullend, toch weer, de waarheid, meestal helaas maar gedeeltelijk, boven water krijgen. Soms ook letterlijk “boven water”. Tussen Alphen en Dreumel heeft de Maas door zijn afzettingen, in de uiterwaarden veel fraais voor ons bewaard. (klik) We hebben net het succes van Dalfsen gehad en nu is er ook in Uden (klik)een fraaie opgraving geweest. Hier werden artefacten uit vooral de Merovingische tijd gevonden.  Vandaag las ik dat op de Veluwe weer een wolf is gezien. Al eerder maakte ik u op dit terugkerende fenomeen van de wolf attent.(klik)  En dan ook weer aandacht voor de Reuvensdagen (klik) en de Steentijddag (klik). Tenslotte zijn we wetenschappelijk georiënteerd. We doen als amateurs in ieder geval ons best zo dicht mogelijk bij de wetenschap te blijven, te onderzoeken wat kan, en de archeologie en geschiedenis te stimuleren. En dan ook nog wat minder nieuws(klik).De nieuwsbrief ligt weer voor u en namens het bestuur wens ik u veel leesplezier,

Gérard Versijp.

De Wolf
In twee eerdere edities van de nieuwsbrief heb ik het onderwerp al eerder gemeld. De wolf. Ja, hij of misschien zij, is weer terug in Nederland. Veertig duizend jaar geleden verdween vrij plotseling de Neanderthaler. Waarom is nog steeds een onderwerp van speculatie. Tienduizend jaar later deed de hond, overigens op meerdere plaatsen in de wereld bijna gelijktijdig, zijn intrede. Ook uit die tijd stamt de uitvinding van pijl en boog. In de tussenliggende tienduizend jaar is dus de jacht verbeterd. De Homo sapiens heeft daar gebruik van gemaakt mogelijk ten nadele van de Neanderthaler. Speelde de wolf een rol bij het verdwijnen van de Neanderthaler? Dat de wolf nu weer zijn territoria uitbreidt, geeft mij de aanleiding om nog eens na te denken welke relatie wij met dat dier hebben gehad en welke toekomstige relatie wij zouden moeten hebben. Niet te innig. Ik raad nogmaals eens aan het boek “De Kinderen van de Nacht”, geschreven door Dik van der Meulen, te lezen. Ook het boek “Der Wolf, Wild und faszinierend” van en Shaun Ellis met foto’s van Monty Sloan is een aanrader om een goede indruk te krijgen van dit terugkerende fenomeen.  Foto met toestemming van de uitgever Parragon Books Ltd overgenomen. De foto is van Monty Sloan. 

De Kinderen van de Nacht: ISBN: 978-9-0214-0350-2
Der Wolf, Wild und faszinierend: ISBN: 978-1-4748-2541-2

De Reuvensdagen
De Reuvensdagen worden dit jaar georganiseerd op 16 en 17 november door het Rijksmuseum voor Oudheden, Erfgoed Leiden en Omstreken en de faculteit archeologie van de universiteit Leiden. Het programma is gebaseerd op drie pijlers namelijk: Wetenschap, Veld en Publiek. Onder wetenschap schaart men voornamelijk sessies over onderzoeksontwikkelingen en de resultaten daarvan, bij Veld de sessies over veldtechnieken en de resultaten van veldwerk, bij Publiek zijn het voornamelijk de sessies die zichten op publieksoverdracht van archeologie in brede zin. Er is een prijsvraag met als hoofdprijs gratis toegang tot de Reuvensdag in 2018 voor diegene die een alternatief verzint voor “verstoorder”of liever nog de hele zinsnede: “de verstoorder betaalt”. Foto van schilderij van Caspar Jacob Christiaan Reuvens (1793-1835) Olieverf Louis Moritz.

Meer info: http://www.reuvensdagen.nl/

28e Steentijddag in 2018

Zaterdag 3 februari 2018                10.30-17.30
Lipsiusgebouw Universiteit Leiden, Cleveringaplaats 1, Leiden (onder voorbehoud).

Foto: deskundige  geeft advies op Steentijddag. Foto ter beschikking gesteld door de organisatoren.

http://www.rmo.nl/onderzoek/steentijddag/steentijddag-20172018

Trans(Re)formatie
Ook zal het u niet ontgaan zijn dat Maarten Luther op 31 oktober 1517 zijn stellingen op de deur van de kerk in Wittenberg gespijkerd heeft. Welke gevolgen dat had en nu nog heeft weet menig protestant u haarfijn te vertellen. Dat er in het noorden van ons land en in Noord-Duitsland nog maar zo weinig kloosters zijn overgebleven, is te wijten aan de vernieling van bijna alle kloosters in de omgeving. Dat Maarten, geboren op 10 november en vandaar zijn naam, zelf ook een augustijner monnik was, liet dat onverlet. Museum Ter Apel en Galerie im Klostercafé Ihlow hebben twee interessante routes uitgezet in Groningen en Oost-Friesland. Dat de routes plaatsen volgen waar geen kloosters meer staan is eigenlijk niet belangrijk. Wat er wel nog staat is boeiend en indrukwekkend. Natuurlijk is de toelichting hierbij belangrijk. Voor de geïnteresseerden een leuke daginvullende uitstap. Een bijzondere tentoonstelling over dit onderwerp loopt nog tot 03-12-2017.

Foto: Sedilia van het klooster Ter Apel. Foto bereidwillig afgestaan door de organisatoren.

www.kloosterterapel.nl

www. kloster-Ihlow.de

Merovingische Grafvondsten in Uden
Helaas is bij het verschijnen van deze nieuwsbrief de tentoonstelling weer voorbij. Het Religieus museum in Uden had een mooie tentoonstelling over de onlangs opgegraven Merovingische graven. Daarbij waren rijke grafgiften, die er op duiden dat in Uden allerminst arme keuterboertjes woonden op de arme zandgronden. Glazen voorwerpen waaronder een zeldzame buidelbeker, zwaarden en veel sieraden. Een gouden hanger complementeerde de verzameling. Een tweetal graven met bijgiften waren te bewonderen. Helaas duurde de tentoonstelling naar mijn mening te kort.Detailopname uit het vrouwengraf.
Foto: Juwelen uit graf. Foto Roy Lazet, met toestemming overgenomen.

Mammoetresten, een Romeinse nederzetting, wrakken: de Maas is rijk

Een ploeg van achttien archeologen heeft naar eigen zeggen de allergrootste en verreweg de rijkste archeologische vindplaats van Nederland ontdekt. De ploeg deed in een periode van ruim zeven jaar meer dan honderdduizend vondsten. Het gaat tot nu toe om 13 boten (variërend van romeins via tiende eeuw tot zestiende eeuw),100.000 vondsten opgeslagen in > 700 veilingkisten, waaronder munten, fibula's, romeinse bouwfragmenten, zwaarden, allerhande netverzwaarders, aardewerk van Romeins tot 19e eeuw, werktuigen, vuurstenen voorwerpen, botten van mens en dier, en veel pleistoceen botmateriaal met name van mammoeten. De meest opvallende vondsten stammen uit de steentijd, de Romeinse tijd en de middeleeuwen. De projectontwikkelaar en de onderaannemers stonden dat onderzoek toe. Zij waren daartoe niet verplicht maar hebben uit cultureel besef meegewerkt aan het onderzoek. Voor dit laatste verdienen zij veel waardering. Fantastisch, alhoewel dit voor mij een trumpwoord is! Voorts kan men met crowdfunding bijdrage aan dit arbeidsintensieve project!

Meer informatie: website

Nationale Sport of Hunebed Achter Draad?

Wie ooit eens een schoolklasje een hunebed heeft zien benaderen, kent het fenomeen. Het lijkt onder schoolkinderen een nationale sport te zijn; het beklimmen van het hunebed. Nu ontvangt het Hunebedcentrum vele schoolkinderen en die hebben allemaal maar één doel: “Wie het eerste bovenop het hunebed staat”. Ik kom regtelmatig bij hunebedden maar ik pas er wel voor op iets over het gedrag van kinderen te zeggen bij onze bijzondere monumenten. Dat wordt nooit in dank afgenomen. Ook niet als je er op wijst dat het gevaarlijk glad op die stenen kan zijn. Hoogstens zegt dan een vriendelijke vader dat hij ze niet voor alle gevaren kan behoeden en ja, het is een wildebras. Je bent dan uitgepraat. Nu zijn er bij D 27 een paar kinderen kennelijk lelijk ten val gekomen met als resultaat een bewusteloos kind waarvoor de traumaheli moest worden ingezet. Geen leuk bericht. Hein Klompmaker suggereerde een touw te spannen rond D 27. Ik vrees dat dit weinig effect zal hebben bij een jeugd die door de boekjes van Annie M.G. Schmidt is opgevoed. Maar wat dan wel?