Groningen vóór 1040, de protohistorie van Groningen,
door de bodem prijs gegeven bij de recente opgraving bij de Grote Markt Oostzijde en het Martinikerkhof
lezing van
Bert Tuin en Jasper Huis in 't Veld
De lezing is in de Open Hof, Sleutelbloemstraat 1, Assen en is vrij toegankelijk voor leden en niet-leden. Opgave vooraf is niet nodig. Koffie vanaf 19.00 uur, lezing om 19:30.
Info over de lezing:
Vanaf 2008 zijn het terrein van Forum Groningen, de Grote Markt-oostzijde, het zuidwestelijk deel van het Martinikerkhof en een stuk van het marktplein zelf archeologisch onderzocht. Grootschalige nieuwbouw op en ten oosten van de vooroorlogse rooilijn maakte bodemonderzoek op deze historisch beladen plek noodzakelijk. Hier had niet alleen het beruchte Scholtenhuis gestaan maar in vroeger tijd ook het refugium van het klooster Wittewierum van de abten Emo en Menko en het hof van de bisschop van Utrecht, het centrum van het domein dat de Duitse koning in 1040 aan de bisschop van Utrecht had geschonken. Hier lag de historische start van Groningen.
Hoewel bij de wederopbouw na 1945 heel veel ‘bodemarchief’ ongezien verloren is gegaan, geven de opgravingsresultaten aan de randen van het gebied toch een bijzonder beeld hoe de huidige oostzijde van de binnenstad zich heeft ontwikkeld. Van groot belang is de informatie die het onderzoek heeft opgeleverd over de situatie van vóór 1040, de nederzetting en de gemeenschap die in 1040 aan de kerk van Utrecht werd geschonken.
Vooral deze periode, de ‘protohistorie’ van Groningen, zal onderwerp zijn van de lezing. Aan de hand van de bodemsporen en vondsten ontstaat een beeld van een relatief welvarende nederzetting met een bijzondere functie en met contacten tot ver over de grenzen in alle richtingen. Dit blijkt onder meer uit het onderzoek van de graven en skeletten van het Martinikerkhof. Er bestond aan het einde van de Vroege Middeleeuwen in dit deel van de nederzetting al een infrastructuur die op hoofdlijnen samenvalt met het huidige ruimtelijke structuur. Kortom, ook voor 1040 ging er niets boven Groningen!
Bij de foto: Begraving uit de vroege middeleeuwen. De ongeveer dertigjarige man in graf GMK-S528 was omstreeks 880 door een houw met een zwaard of bijl om het leven gebracht en begraven in een wijnton gemaakt van duigen van hout van een zilverspar. Het graf bevond zich in een oudere opgevulde bermsloot van de `oer-Oosterstraat’.
